ROOKTON

Een hele goede middag Jos, ik heb je mailtje over de rookton ontvangen. En ik snap dat het je de eerste keer niet gelukt is. Daar moet je in opgegroeid zijn. En daar in opgegroeid ben ik zeker.

Misschien weet je wel dat iedere ras Scheveninger een scheldnaam heeft, zoals de goudzak, de bidder, de kruitdoos [die waren snel kwaad], het paard, de advocaat, de krant en ga zo maar door. Het zei iets over deze families hoogachtend, het werk dat ze deden, geloof, van de tongriem gesneden en minachting, zoals het huissouwetje, de schijterd, de vuilak, de kreiterd [de jankert], de broodzak en nog veel meer scheldnamen van alle strekkingen. En Jos ik heb natuurlijk twee scheldnamen, zoals iedere Scheveninger van vader en moeders kant. Van vaders kant ben ik een kleinzoon van Leen de duivel, hij was schipper van de zeillogger 394 de Martina en zoals de naam al zegt moet hij een woesteling geweest zijn. Daar zijn verhalen waar of niet waar genoeg van. Toen hij in 1956 overleed, was zijn laatste reis met zijn laatste schip van Scheveningen tot Den helder en terug waarna hij in Scheveningen is begraven. Van moeders kant ben ik van de Bokkum [Bokking] en daar gaat het voor jouw ROOKTON ook om. De fam. van rokers, ik weet niet of je ooit van de rederij Jacob den Dulk gehoord hebt, mijn toenmalige ome Arie was daar voorman roker en ik zijn tweede man. Ik zou hem namelijk opvolgen. Maar ik verkoos te gaan varen nou daar was Jacob baas niet gelukkig mee. Maar aangezien ik mijn diploma's als vetdot gehaald had moest ik daar natuurlijk wat mee doen. Varen dus maar dat weet jij al.

Maar ik kom nu op jouw probleem Jos, de leek zegt: ik ga makreel roken terwijl hij meestal stomen bedoeld. Roken kan wel in de ton maar dat is moeilijker en niet zo lekker; gerookte makreel en bokking smaakt naar rookvlees, op zich niet verkeerd als je er van houdt, maar het is erg droog. Dus ik denk dat je stomen bedoeld lekker sappig en wit geurend vlees. Je moet om te beginnen de goede makrelen hebben. BONKERS zoals ik ze noem; goede dikke ruggen moeten ze hebben. En geen slanke makreeltjes 'papen' zoals ik deze visjes noem dus: BONKERS, lekker dik en vet daar bereik je een goed resultaat mee. Dat doe je als volgt: snij de bonker van keel tot zo ver mogelijk naar de onderkant open en verwijder de ingewanden, als dat gedaan is de beestjes goed wassen. Maak een pekelbadje (niet verwarren met een zoutbad dat is te licht) laat de bonkers er ongeveer 6 uurtjes in liggen. Haal ze er uit en doe in iedere open buik dwars! een houtje ongeveer 3 cm lang en 1cm dik. Dit om de vis tijdens het drogen en stomen goed open te houden. Leg de vissen hierna met de buik boven in de zon te drogen. Als de vissen goed droog zijn doe dan om iedere staart een touwtje in een lus. De vissen moeten met de kop naar beneden hangen. Het beste hout is wilgen hout stukjes van ongeveer 15 cm lang en niet te dik; wel vochtig. Aangezien je gaat stomen begin je de ton met droog vuren hout op te heten, kijk uit dat de ton niet in de fik vliegt. Voel aan de buiten kant van de ton tot je je handen haast verbrand. Als het zover is doe je het vochtige wilgenhout op het brandende vurenhout. Doe de ton dicht en laat het geheel goed doortrekken zodat je veel hete rook en vuur hebt, maar geen vlammen. Mochten er toch vlammen komen gooiden we vroeger wat water op de handel neem nu de plantenspuit maar. Voorzichtig niet te veel water. Is de hele handel goed heet [want vergeet niet je moet de makreel stomen en niet roken] Hang dan de makrelen in de ton en zorg dat de ton voldoende doortrekt om goed heet te blijven. Zorg ook dat er voldoende wilghout op het vuur gaat want als je bij moet vullen, wat overigens wel kan koelt de ton natuurlijk weer behoorlijk af. En duurt het proces weer langer. Hoe lang het duurt ligt van de roker af dus hoe heter je vuur een bepaalde tijd kan laten smeulen hoe sneller het gaat. Als je wilt zien of ze gaar zijn haal je er een uit de ton kijk of de ogen wit worden is het vlees binnen mooi bruin niet te donker, pakt de makreel met beide handen de buik naar je toe en de kop naar boven beet. Druk je beide duimen zachtjes binnen in de buik naar de rug toe. Als je duimen er moeiteloos in glijden zijn je makrelen zo gaar als boter. Nou Jos ik hoop dat het je lukt en dat zal toch wel dan zullen jij en je vrouw als ze dat lust een heerlijk makreeltje eten. Stuur me maar een mailtje mocht je meer vragen hebben, en of het beter ging dan je eerste keer.

mailto:leen.aly@hetnet.nl

 

~~~~~~~~