Hebbiewellis…..(3)
………………………… .Oud en Nieuw in Kaapstad gevierd??
Wel twee keer achter elkaar met de "Amstelmeer".
Op de heenreis van Bristol U.K. naar de Oost werd er eind december 1960 in Kaapstad graan geladen voor Nagoya, Japan en een jaar later gingen we weer vol met graan vanuit Kaapstad terug naar huis. Eind januari 1962 kwamen we aan in de Rotterdamse Maashaven en monsterden af.
De eerste Jaarwisseling in Kaapstad was gepaard gegaan met de nodige drank en om de punthoofden kwijt te raken lagen wij Nieuwjaarsdag ’61 op het strand van Simonstad. Met een treinritje van drie kwartier waren wij naar het Zuiden gereden. De volgende verhalen gaan over belevenissen tussen die twee jaarwisselingen in.
Terug aan boord kregen we te horen dat er voor de ouwe twee platen multiplex van ongeveer 1,5 bij 3 meter aan boord gebracht waren. De platen multiplex zal ik hier niet verder te beschrijven, maar de ouwe wel. Een kleine schrale man met dun licht rose haar. "Worteltje" had hij als bijnaam van de bemanning gekregen. Hij rolde en rookte shaggies en stak die aan met een Zippo. Licht bibberend met beide handen hield hij zijn Zippo wat onhandig vast in de linker en met de muis van de rechter hand sloeg hij langs de aansteker. Met een steekvlam kreeg hij zijn shaffie dan in de brand en dat lukte hem zelfs bij stormwind.. Daar werden geen grappen meer over gemaakt, behalve als iemand dat ook probeerde en het dan wel mislukte. Bij "Worteltje" ging het altijd goed. Zijn bibberen was wel een bezienswaardigheid bij het uitzetten van een nieuwe koers. Rond 12.00u speelde dat ritueel zich af in de kaartenkamer. Met onvaste hand werd het potlood naar de pleinschaal op de zeekaart gebracht. Met de snelheid van het licht trok hij dan een streep en iedere keer kwam er dan toch een kaarsrechte koerslijn te staan. Verbaasde stuurlieden zagen hun weddenschappen telkens mislukken en een zichtbaar gelukkige ouwe stak dan als beloning een shaggie op.
Hij was een Doe-Het-Zelver, een van de eersten. Van thuis kreeg hij van die handige blaadjes toegestuurd met listige vragen waar hij ons op de reis mee lastig viel. "Als er aan de achterkant van een zinken regenpijp een gat zit, hoe maak je dat dan dicht??" Alles wat wij bedachten mocht of kon niet en wij gaven dus nooit het goede antwoord. Trots vertelde hij dan dat je er aan de voorkant een nog groter gat in moest maken zodat je van binnenuit het gaatje achter kon repareren.
Inmiddels 40 jaar verder heb ik dat nooit nodig gehad. Wel af en toe een loodgieter. De platen multiplex waren in een hut neergezet die de ouwe tot een timmermanswerkplaats had omgebouwd. De laatste hut aan Bakboordszijde werd bewoond door 2 stuurmans leerlingen, daarnaast was de houtzagerij en verder naar voren waren nog 3 hutten voor wtk’s. Na vertrek werden de platen tot een wat handzamer formaat gezaagd met de cirkelzaag. Dat gebeurde dan op momenten dat de buren een pilsje dronken of een middagtukkie deden.
Het was mooi zomers weer in de Indische Oceaan en omdat er geen airco was, stonden alle poorten van de hutten open. ’s Middags om een uur of twee, we voeren op een rustige zee, stapte er plotseling toch onverwacht een golf aan dek die tot aan de poorten reikte. Bij de leerlingen en machinisten kwam er een sloot zeewater naar binnen. Wakker geschrokken door het klotsende water in de hut, werden er snel spullen in veiligheid gebracht en de naastgelegen hutten bekeken van diegenen die op wacht waren. De schade viel gelukkig reuze mee. Ook de werkplaats van de ouwe werd bekeken . Maar daar was niks geen water, alles bleek droog gebleven terwijl de poorten hier toch open stonden!! Ook op zee moet je af en toe de natuur een handje helpen en er werd dan ook snel een emmertje zeewater getapt en van afstand over de cirkelzaag gedonderd. Toen de ouwe na zijn schoonheidsslapie de schade kwam opnemen en de natte hutten zag, besloot hij gelijk al zijn timmerspullen twee dekken hoger te installeren. Zijn kantoor werd nu de houtzagerij. De machinisten en leerlingen werden verlost van de snerpende geluiden die de ouwe met zijn hobby op ongelegen momenten maakte. Ook de multiplexplaten gingen naar boven en die werden daar verder bewerkt met de cirkelzaag, handzagen, boren, beitels, vijlen, hamers, schuurmachines, klemtangen en alles wat een timmerman nog meer gebruikt.
Op de brug hing een zwart bord waarop met krijt de peilstanden van tanks en bunkers werden genoteerd. De krijtjes waren altijd zoek. Na een week kwam de ouwe heel trots op de brug met een zwartgeschilderd houten krijtenbakje van 15x15x20 cm. Gemaakt met zwaluwstaarten, alle zijden van het bakje schoven keurig in elkaar. Er was geen spijker aan te pas gekomen, alleen een beetje houtlijm. Wij waren diep onder de indruk van zoveel vakmanschap. Hij had zelfs al zijn vingers nog. Het krijtenbakje werd onder het bord geschroefd. Karwei geklaard. "Wat ga je met de rest van het hout doen?" vroeg de HWTK belangstellend. "Jezus" hoorde ik hem zeggen, "Heb je daar al dat hout voor gebruikt?" "Nee" zei de ouwe, "De 1e stuurman heeft er ook een flink stuk van gekregen". Die had inderdaad op een plank van 20x40cm een ijzeren molentje met een houten mannetjesfiguur gezaagd. De molen dreef een stang aan die het houten mannetje vasthield en aangedreven door de wind gingen de armen van het kereltje op en neer. Op de brug werd het exemplaar tijdens de 4-8 wachten van de 1e stm getest, de ergste piepen eruit gehaald en daarna beschilderd.
De HWTK had een zak onderdelen aangeschaft om een eletronisch orgel te bouwen. De blauw flikkerende neonlampjes gaven hem de hoop dat er ooit geluid uit zou komen, maar het schema klopte niet. We hebben gelukkig nooit orgelmuziek aan boord gehoord. We hadden al genoeg aan die snerpende cirkelzaag en de piepende windmolen op de brug.
Er werd dan ook op de reis van Kaapstad naar Singapore een Ministerie van O K en W in het leven geroepen . Niet voor Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen maar voor: Orgelbouw, Krijtenbakkies en Windmolens. Van dat ministerie hebben we verder weinig gebruik gemaakt. Er gingen andere dingen gebeuren voordat we voor de tweede maal Oud en Nieuw gingen vieren in Kaapstad….
Frans Willemse
m.s. "Amstelmeer" 1956 - 8.377 ton A.Vuyk Capelle a/d IJssel
1969 verkocht aan Griekenland als "Elpida"